Kierownik Zakładu
Pracownicy
- dr hab. Antonina Mazur
- mgr Ilona Styczeń
- dr Aleksandra Simiczyjew
- dr Katarzyna Pietraszek-Gremplewicz
- dr Iryna Kopernyk
- dr Ewelina Dratkiewicz
Doktoranci
- mgr Ewa Mazurkiewicz
- mgr Ewa Mrówczyńska
- mgr Justyna Mazurkiewicz
- mgr Joanna Olszańska
- mgr Agata Górska
- mgr Magdalena Kot
Tematyka pracy badawczej i najważniejsze wyniki
- Grupa Prof. Doroty Nowak
W naszych projektach koncentrujemy się na aspektach nowotworzenia istotnych w procesie przerzutowania oraz mających znaczenie dla projektowania bardziej skutecznych terapii przeciwnowotworowych. Korzystając z hodowli linii komórkowych czerniaka, potrójnie negatywnego nowotworu piersi oraz raka jelita grubego, a także komórek wyizolowanych od pacjentów cierpiących na czerniaka badamy inwazyjne zdolności tych komórek, ich sekretom, a także szeroko pojęte mikrośrodowisko nowotworu. Dotychczas wykazaliśmy in vitro skuteczność skojarzonej terapii celowanej z użyciem inhibitorów receptorów EGFR i MET oraz scharakteryzowaliśmy typ komórek czerniaka opornych na leczenie wemurafenibem. Udało się nam także wykazać, że regulacja zdolności inwazyjnych komórek raka jelita grubego jest zależna od poziomu apeliny, adipokiny związanej m.in. z występowaniem otyłości czy chorób serca.
Jednym z ważnych obszarów badawczych jest ponadto ustalenie roli adipokin – cząsteczek wydzielanych przez tkankę tłuszczową in vivo i adipocyty in vitro, na różnych etapach progresji czerniaka oraz raka jelita grubego.
- Grupa dr hab. Antoniny Mazur
Naszym celem jest ustalenie, czy są różnice w pełnionych funkcjach przez ważne dla mobilności komórki białka pomiędzy komórkami embrionalnymi a komórkami czerniaka. Czerniak pochodzi z komórek pigmentowych, które wykształcają się z komórek grzebienia nerwowego, mających podobnie jak komórki czerniaka bardzo dużą zdolność do migracji. Udało nam się wykazać, że żelsolina jest ważna dla przemieszczania się komórek czerniaka na lamininie, białku obecnym w przestrzeni międzykomórkowej, które jest kluczowe dla rozwoju pochodnych komórek grzebienia nerwowego. Ponadto wykazaliśmy, że niedawno odkryta wersja aktyny (actbl2) jest ważna dla ruchu komórek czerniaka.
Na potrzeby naszych badań stworzyliśmy unikalną pracownię w UWr do badań na embrionach kurzych.
Współpraca krajowa i międzynarodowa
Prowadzimy współpracę z dr hab. Łukaszem Johnem oraz dr hab. Anną Skarżyńską (Wydział Chemii UWr), dr hab. Piotrem Donizym oraz dr Piotrem Kupczykiem (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu), a także prof. Rafałem Matkowskim oraz dr Marcinem Ziętkiem (Dolnośląskie Centrum Onkologii/Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu).
Poza krajowymi ośrodkami naukowymi współpracujemy także z prof. Hans’em Mannherz’em (Ruhr University Bochum, Niemcy), prof. Staffan’em Strömblad’em (Karolinska Institutet, Szwecja), prof. Marco Lazzarino (IOMN Research Council, Włochy), prof. Christophe Ampe (Universiteit Gent, Belgia) oraz prof. Stephane Brezillon (Université de Reims Champagne-Ardenne, Francja).
Publikacje
Przykładowe tematy prac doktorskich
- „Udział adipocytów w procesie inwazyjności raka jelita grubego”, Joanna Olszańska.
- „Ustalenie roli obecnej w przestrzeni pozakomórkowej kinazy zależnej od integryn (ILK) w adhezji, migracji/inwazji oraz proliferacji komórek czerniaka”, Agata Górska.
- „Wpływ mikrośrodowiska nowotworu na skuteczność celowanej terapii czerniaka”, Justyna Mazurkiewicz.
- „Wpływ żelsoliny, nie-integrynowego receptora lamininy oraz kinazy zależnej od integryn na rozwój obwodowego układu nerwowego zarodka kurzego”, Ewa Mrówczyńska.
- „Rola wybranych izoform żelsoliny w migracji komórek czerniaka ludzkiego z uwzględnieniem ich wpływu na lokalizację nie-integrynowego receptora lamininy w komórce”, Ewa Mazurkiewicz.
- „Rola apeliny i jej receptora w powstawaniu i rozwoju raka jelita grubego”, Marta Podgórska, 2021.
- „Inhibitory EGFR i c-Met jako czynniki ograniczające powstawanie inwadopodiów w komórkach ludzkiego czerniaka”, Ewelina Dratkiewicz, 2020.
- „Wpływ żelsoliny i tymozyny β4 na inwazyjność komórek czerniaka”, Aleksandra Makowiecka, 2019.
- „Zróżnicowanie funkcjonalne izoform aktyny w procesie migracji komórkowej”, Aleksandra Simiczyjew, 2015.
Aktualnie realizowane prace magisterskie i licencjackich
Magisterskie:
- „Rozwikłanie zagadki wpływu LamR na rozwój zwojów korzeni grzbietowych nerwów rdzeniowych”.
- „Ustalenie, czy w komórkach czerniaka ze zniesioną syntezą białka ILK dochodzi do zmian w cytoszkielecie i strukturach adhezyjnych”.
- „Wpływ fibroblastów związanych z nowotworem na komórki czerniaka poddane terapii celowanej, skierowanej przeciwko EGFR oraz c-Met”
Licencjackie:
- „Rola egzosomów w progresji nowotworów”.
- „Obecność i rola białek cytoszkieletu w egzosomach komórek czerniaka”.
- „Wpływ hipoksji na progresję czerniaka ludzkiego”.
Projekty badawcze
Bieżące:
- NCN SONATA 16: „Zmiany metabolizmu lipidów w komórkach ludzkiego czerniaka opornych na leczenie inhibitorami BRAF/MEK związane z obecnością adipocytów w niszy nowotworu”, (2021-2024).
Kierownik: dr Aleksandra Simiczyjew. - NCN PRELUDIUM 19: „Odkrycie mechanizmów odpowiedzialnych za mobilność izoform nie-integrynowego receptora lamininy (LamR), w tym niezbadanej jeszcze długiej izoformy LamR, w błonie komórkowej ludzkich komórek czerniaka”, (2020-2023).
Kierownik: mgr Ewa Mazurkiewicz. - NCN PRELUDIUM 19: „Ustalenie mechanizmów odpowiedzialnych za wpływ nie-integrynowego receptora lamininy (LamR) na rozwój neurytów oraz prekursorów komórek Schwanna na etapie rozwoju zwojów korzeni grzbietowych nerwów rdzeniowych (DRG)”, (2020-2023).
Kierownik: mgr Ewa Mrówczyńska. - NCN PRELUDIUM BIS 1: „Ustalenie roli obecnej w przestrzeni pozakomórkowej kinazy zależnej od integryn (ILK) w adhezji, migracji/inwazji oraz proliferacji komórek czerniaka”, (2020-2024).
Kierownik: dr hab. Antonina Mazur. - NCN OPUS 15: „Wpływ mikrośrodowiska nowotworu na skuteczność celowanej terapii czerniaka”, (2019-2022).
Kierownik: dr hab. Dorota Nowak, prof. UWr. - NCN SONATA BIS 6: „Badanie roli żelsoliny i tworzonych przez nią kompleksów z LamR i ILK w adhezji do lamininy i migracji/adhezji komórek prawidłowych i nowotworowych”, (2017-2022).
Kierownik: dr Antonina Mazur.
Zakończone:
- Projekt polsko-francuski POLONIUM: „Wpływ lumikanu i jego peptydowych pochodnych na tworzenie i aktywność inwadopodiów w różnych liniach komórek nowotworowych”, (2017-2018).
Koordynatorzy: dr hab. Dorota Nowak i prof. Stephane Brezillon. - NCN ETIUDA 5: „Wpływ żelsoliny i tymozyny β4 na inwazyjność komórek ludzkiego czerniaka”, (2017-2018).
Kierownik: mgr Aleksandra Makowiecka. - NCN SONATA 12: „Rola apeliny i jej receptora w rozwoju raka jelita grubego”, (2017-2021).
Kierownik: dr Katarzyna Pietraszek-Gremplewicz. - NCN OPUS 9: „Charakterystyka actbl2 – nowoodkrytej izoformy aktyny i jej rola w migracji i inwazji komórek ludzkiego czerniak”, (2016-2020).
Kierownik: dr Antonina Mazur. - NCN OPUS 8: „Inhibitory EGFR i c-Met jako czynniki ograniczające powstawanie inwadopodiów w komórkach ludzkiego czerniaka”, (2015-2018).
Kierownik: dr hab. Dorota Nowak, prof. UWr.
Wyposażenie aparaturowe
- W pełni wyposażona pracownia hodowli komórkowych oraz bakteryjnych, zawierająca także:
· inkubator pozwalający na prowadzenie hodowli w warunkach hipoksji;
· inkubator do komórek owadzich;
· fluorescencyjny mikroskop odwrócony Leica DMI3000 B - Fluorescencyjny mikroskop konfokalny FluoView 500 (Olympus)
- Zestaw do wizualizacji, dokumentacji i analizy żeli ChemiDoc (Bio-Rad)
- Spektrofotometr płytkowy µQuant (BioTek Instruments)
- W ramach pracowni do badań na embrionach kurzych:
· aparat do hybrydyzacji in situ na całych embrionach, Hybaid’n’Stack (ThermoFisher);
· elektroporator służący do wprowadzania konstruktów DNA do wybranych tkanek żyjącego embrionu, TSS20 Ovodyne Electroporator (Intracel);
· aparat do uzyskiwania skrawków przyżyciowych z embrionów, McIlwain Tissue Chopper (Ted Pella, Inc.);
· stereoskopowy mikroskop fluorescencyjny Leica M205;
· mikroskop Zeiss Stemi 305;
· inkubator do jaj